برایدرمان و پیشگیری بیماری ها و آسیب های جسمی انسان، از چشم، گوش، حلق،بینی، قلب، عروق، استخوان، مغز و ... باید سال ها در مراکز آموزش مجهز وتحت تعلیمات اساتید برجسته جهانی، تعلیم دید و در یک یا نهایت دو رشته،تخصص ها و توانایی های لازم را به دست آورد.
کدام پدر و مادر دلسوز وآگاهی را سراغ داریم که بدون استفاده از کارشناسان متخصصان ویژه، و نیزبدون اختصاص هزینه های مادی و غیر مادی، برای معالجه فرزند بیمارشان اقدامکنند؟
امّا دردناکتر این که، در حوزه تعلیم و تربیتفرزندان و پیش نیازهای ارتباط با خود و همسر و اطرافیان، و پیشگیری و درمانناراحتی ها و ضعف های فکری و روانی و رفتاری فرزندان، خود را از آموزش وکسب مهارت های لازم بی نیاز می دانیم.
با این مقدمهکوتاه، توجه خوانندگان بویژه مادران گرامی را به لزوم آموزش مهارت هایارتباط فرزندان زیر 7 سال و نحوه برخورد با مشکلات این مقطع سنی کودکان جلبمی کنم:
با گریه نوزاد چه کنیم؟
کودکانبرای رفع مشکلات و ناراحتی های خود بیش از هر چیز از گریه استفاده میکنند. اگر علل گریه را بشناسیم از میان برداریم، تا حد بسیار زیادی درمدیریت و مهار کودک موفق خواهیم بود.
گرسنگی-شیرخواران اغلب یک ساعت بعد از تغذیه با شیر مادر، نیاز به خوردن و مکیدندوباره می یابند لذا این توجه مهم، مادر را از نگرانی در آورده و نحوهبرخورد با کودک را می آموزد.
قولنج یکی دیگر از عوامل گریه است.حدود 20 درصد شیرخواران به کولیک یا قولنج مبتلا می شوند شیرخوار هنگامگریه پای خود را به سمت شکم می برد. ماساژ دورانی شکم نوزاد با آرامش توسطپدر بسیار تسکین دهنده است. داروی خاصی در این باره توصیه نشده امّا تجویزروزی 2 قاشق چایخوری عرق نعناع توصیه می شود. اگر داروی دیگری استفاده میشود حتماً با پزشک مشورت کنید.
مشکل شنوایی-ممکن است نوزاد مشکل شنوایی داشته باشد و از این بابت دو رنج باشد اگرناراحتی های او را بر طرف کردید و در آغوش گرفتید و با کلمات مهرآمیز او راسرگرم کرده و با او بازی کردید و نتیجه نگرفتید حتماً با یک متخصص شنواییسنج مشورت کنید.
بسیاریاز مادران گمان می کنند فرزندانشان می بایست به سنین بالاتر مثلاً 2 یا3سالگی و حتی بیشتر برسند تا بتوانند با آنان بازی کنند، در حالیکه فرزندانما از زمان بدنیا آمدن نیاز به بازی دارند
صداهای بلند و آزاردهنده از دیگر عوامل گریه نوزاد به شمار می آید.آرامش و کودک با صدای تلفن، رادیو، تلویزیون، حضور افرادی که رعایت بهداشتروانی را نمی کنند آلودگی صورتی ایجاد می کنند به هم می ریزد. ایجاد آرامشواقعیت از عوامل مهم مهار گریه نوزاد می باشد.
وضعیت ثابت،نگه داشتن شیرخوار در یک وضعیت ثابت فیزیکی، موجب ناراحتی و خستگی و گریهاو خواهد شد. لذا با حرکت، آواز، ماساژ، حتی گاهی در کالسکه یا اتومبیلاحساس آرامش و راحتی کرده و کودک ما آرام خواهد شد.
ظروف مرتبطه-طبق قانون ظروف مرتبطه (قوری، کتری) هر چقدر آب در داخل قوری باکتری ریختهشود، آب در لوله آن ها نیز به همان میزان بالا پایین می رود. آرامی یاناآرامی مادر نیز هر قدر فراز و فرود داشته باشد، کودک نیز آرام یا ناآرامخواهد شد. لذا آرامش مادر، صبوری و بردباری و شادابی مادر در روح و روان وجان و جوهر کودک تزریق شده و کودک نیز به آرامش و شادابی می رسد.
بازی ها-بسیاریاز مادران گمان می کنند فرزندانشان می بایست به سنین بالاتر مثلاً 2 یا3سالگی و حتی بیشتر برسند تا بتوانند با آنان بازی کنند، در حالیکه فرزندانما از زمان بدنیا آمدن نیاز به بازی دارند.
مثلاً برای بازی با نوزاد تازه تولد یافته تا سه ماهگی مهارت های ذیل به مادر توصیه می شود.
1-آسوده باشی- راحت باشی- دوستت دارم- در این بازی رابطه شما با کودک توسعهمی یابد. نوزاد را در آغوش بگیرید و به عقب و جلو حرکت دهید- در همان حاللالایی بگویید و تکرار کنید. دوستت دارم- به کلمه دوستت دارم که رسیدیدبخشی از بدل او را (سر- انگشت پا و...) را ببوسید.
2-صحبت کودکانه- این بازی مهارت های زبانی را تکامل می بخشد.
جملاتیاز این قبل بگویید چه بچه نازی- انگشت های کوچولوی پاها شو ببین- به هنگامحرف زدن کودک نزدیک صورت تان بیاورید و به چشمانش نگاه کنید.
3-لمس کردن- بوسیدن- به او احساس امنیت و اطمینان می دهد.
4-دالی موشی- این بازی برای رشد مغز نوزادتتان مفید است- یک شئی رنگی روشنرا جلو نوزاد بگیرید. آن را بچرخانید و در مورد و روشنی آن حرف بزنید. وقتیکودک به آن نگاه می کند آرام حرکتش دهید. کودک را تشویق کنید به آن نگاهکند.
5-بازیجغجغه- ترکیب صدا و نگاه نوزاد شما را به ایجاد ارتباط تشویق می کند. جغجغه را آرام حرکت دهید و آواز بخوانید. آن را در دستان کودک بگذارید بازآواز بخوانید. فراموش نکنید بچه آنچه را می شنوند بعداً تکرار می کنند.
6-حرکت را دنبال کنم- نوزادان در دو ماهگی قیافه ها را تشخیص می دهند. ازنگاه به چهره ای که خوششان می آید و دوستشان دارند لذت می برند. چشمکبزنید. دهانتان را با کلمات آرام حرکت دهید. زبان تان را بیرون بیاورید. بالب هایتان صدا در آورید.
7-بازی با انگشت- این بازی دست انگشتان و مهارت های رویایی او را تقویت میکند. انگشت سبّابه خود را در دستش بگذارید. هر بار که انگشتان را گرفت اورا تشویق کنید: مثلاً بگویید آفرین دختر زرنگ من- چقدر قوی هستی.
8-تجربه های حسی- این بازی اتصالات مغزی را بیشتر آگاهی او را از خود و جهانپیرامونش افزایش می دهد. دست های نوزاد را به پارچه های مختلف بمالید- ساتن- پشمی- حوله ای و... فرصت دهید، بوهای مختلف را تجربه کند. پرتقالتازه را قارچ کنید جلوی بینی اش بگیرید...
9-سایهها- چند بار در طول شب بیدار می شود. اگر چیزهایی دوروبرش باشد آن هارا میخواباند. سایه هایی که با چراغ خواب روی دیوار می افتند ارتباط برقرار میکند و به آرامی می خوابد.
10-سلام- نوزاد در زمان تولد تا فاصله 20 تا 30 سانتی متری را می تواندببیند- وقتی چهره شما را می ببیند خوشحال و آرام می شود- صورتتان را بهصورتش نزدیک و سرود سلام سلام خیلی دوستت دارم را برایش بخوانید. مطمئنباشید آرام تر می شود. مهارت های ارتباطی را می آموزد.
بادکنکی را آویزان آن را تکان داده پوشک را عوض کنید کودک به بادکنک خیره می شود. بعد از تعویض در آغوش بگیرید تا به بادکنک دست بزند
11-تغییر زیر و بی صدا- وقتی صدای آشنایی می شنود زبان قلبش بیشتر می شود اینیعنی احساس شادی واقعیت. صدای خود و آرام بعد کمی بلند کنید بعد به واکنشاو دقت کنید.
12-بازی تعویض پوشک- تقویت مهارت های جنبشی- بادکنکی را آویزان آن را تکانداده پوشک را عوض کنید کودک به بادکنک خیره می شود. بعد از تعویض در آغوشبگیرید تا به بادکنک دست بزند. [برای اطلاع بیشتر به کتاب 140 بازی فکری بابچه ها نوشته جکی سیلبرگ- ترجمه آناهیتا آذری- از انتشارات قدیانی مراجعهکنید].
همه این بازی های که برای نوزادان زیر سه ما طراحیشده باعث آرامش- رشد مغزی و تکامل مهارت های جنبشی، ذهنی و هوشی و ارتباطفرزند شما خواهد شد.