خجالت یا كمرویی یك عاطفه اجتماعی است . به عبارت دیگر می توان کم رویی را نوعی توجه غیرعادی و همراه با اضطراب فرد،نسبت به خویشتن نامید. این مسئله باعث می شود تا شرایط به گونه ای غیرعادی برای فرد کم رو، تصور شود.
به نظر می رسد که حالت کم رویی در برخی از موارد ناشی از احساس خود كم بینی است و در مواردی هم آنقدر شدت می یابد كه تمامی شخصیت فرد را تحت تأثیر قرار می دهد، به گونه ای که چنین فردی از حضور در اجتماع یا جمعی از افراد، دچار ناراحتی های گوناگون می شود که این مسئله، در وضعیت جسمانی او نیز اثر می گذارد . فرد كمرو هشیارانه از مواجهه با افراد یا چیزهای مشخص یا انجام كاری همراه آنان بیزار است . فرد كمرو علاقه ای به ابراز وجود ندارد و به طور محسوسی،دچار ترس است .
کم رویی پدیده ای نیست که به یکباره در وجود کودکان حضور پیدا کند بلکه به تدریج و با وجود برخی از دلایل و عوامل در وجود یک کودک ایجاد می شود وبروز پیدا می کند.
احساس کمرویی همچون بسیاری از خصلتهای رفتاری،دارای منشاء و علتی است. ریشه چنین احساساتی را باید در ابتدا در خلق و خوی طفل و شرایطی که یک کودک در آن متولد شده،جستجو کرد. از طرفی ریشه این مسئله را باید در تاریخچه ی کوتاه مدت زندگانی گذشته او دنبال کرد.
یک نوزاد از بدو تولد به وجود پدر و مادر خویش به عنوان اولین وابستگانش در زندگی، پی می برد. به این ترتیب چگونگی بروز احساسات و رفتار والدین، بخش اعظم تاریخچه روزها و سالهای اولیه زندگی او را رقم می زند.
ممکن است برای برخی از والدین وجود حس خجالت و کمرویی در فرزندشان، نه تنها عیب محسوب نشود بلکه انرا به عنوان نکته مثبت اخلاقی تلقی کنند و احساس رضایت داشته باشند از اینکه فرزندشان دائما در هر جمعی سخنوری نمی کند و بعضا به گفتن برخی از مسائل شخصی و خاص خانواده نمی پردازد،شاد و خشنود باشند. طبیعتا در چنین شرایطی،زمینه مناسبی برای رفع این خصلت در کودکان وجود ندارد و این حالت در کودک ادامه می یابد تا اینکه به دنیای نوجوانی و سپس جوانی پای گذارد. در این صورت حل این مشکل به مراتب سختتر خواهد شد.پس بهتر است این حالت در همان دوران طفولیت مرتفع شود و از وجود کودک پاک شود چرا که در آینده یک کودک و دستیابی او به موفقیت،مانعی مهم محسوب می شود.
آنچه مشخص است اینکه نحوه ی احساس والدین را می توان مهمترین و موثرترین عامل، در جهت شکل گیری سرنوشت اینده یک کودک دانست. برخی از والدین که نسبت به تمامی رفتارها و حرکات کودکشان،دقت و توجه دارند به این موضوع پی برده اند که نحوه ی احساس و رفتار انها، عاملی مهم در چگونه رقم خوردن آتیه کودک است.
بعضی از والدین از همان کودکی و شاید در اولین تماس ها و برخوردهای کودک در بازی با هم سالانش به این نکته پی می برند که فرزندشان دچار حس انزوا طلبی و خجالت است. درست در همین زمان است که انها پی میبرند که چطور کودکشان در گوشه ای به تنهایی می نشیند و یا اینکه در بازیهای جمعی،اغلب آخرین فردی است که برای بازی انتخاب می شود به چه صورت خود را به یک تماشاچی صرف،تبدیل می کند.
از ویژگیهای یک کودک کم رو این است که او عیب ها و نقص های خود را بسیار بزرگتر از انچه که هست،می بیند و رفتارش موجب می شود که دیگران هم متوجه این عیب ها بشوند
اولین مشکل از جایی شروع می شود که والدین چنین کودکانی به مقایسه فرزند خود با کودکانی می پردازند که از اعتماد به نفس بالا و انرژی زیادی برخوردارند. همین احساس در والدین اگر کنترل نشود، آثار منفی بر کودکشان بر جای خواهد گذاشت.انچه مهم است اینکه پدر ومادر در چنین شرایطی بر احساسات خویش غلبه کنند و با حفظ آرامش خویش،به کنترل احساسات فرزندشان بپردازند تا بتوانند به نحواحسن به حل مشکل کودک کمک کنند.
در مرحله اول آنچه مهم است اینکه علایم کم رویی در کودکان را بشناسیم. این کار چندان سخت و پیچیده نیست و نشانه های سادهای برای ان وجود دارد. اینکه یک طفل کم رو همیشه دچار حس تردید است و نمی تواند به اطمینان کامل در مورد چیزی دست یابد. به گونه ای که انگار دائما در میان دو قطب مختلفی قرار گرفته که نمی داند به کدام سمت برود. از دیگر ویژگیهای یک کودک کم رو این است که او عیب ها و نقص های خود را بسیار بزرگتر از انچه که هست،می بیند و رفتارش موجب می شود که دیگران هم متوجه این عیب ها بشوند. به عبارتی میتوان گفت او رفتارهایی از خود نشان می دهد که اطرافیان را متوجه کمبودهای خود کند.
اما علایم ظاهری کمرویی در کودکان این است که صورت کودک سرخ گون می شود. کودک کمرو با کوچکترین اتفاقی دچار تغییر رنگ در چهره می شود و با وجود اینکه سعی دارد به گونه ای رفتار کند که کسی متوجه او نشود،عکس این قضیه اتفاق می افتد و او بیشتر اوقات با رفتار ناشیانه خود موجب جلب توجه اطرافیان می شود.
از دیگر نشانه های کودک کمرو این است که دائما دستهایش مرطوب است و این حالت ناشی از احساس خجالت است که او عرق می کند و ممکن است به این خاطر دوست نداشته باشد با کسی دست دهد.
بروز اختلال در مثانه از دیگر علایم کم رویی کودکان است.
مسئله دیگر به شیوه حرف زدن کودک کم رو مربوط می شود. نوع سخن گفتن و حرف زدن کودک کمرو با دیگران متفاوت است. او از شدت ترس وناراحتی از اینکه نمی تواند منظورش را به درستی به دیگران تفهیم کند، در بسیاری از موارد دچار لکنت زبان شده و نمی تواند مطالب مورد نظرش را انطور که می خواهد،بیان کند. این میتواند به نوعی موجب ایجاد احساس ناراحتی در مواجهه با دیگران برای کودک کمرو باشد. کودک کمرو در موارد بسیاری از شنیدن صدای خویش وحشت دارد و دوست ندارد حرف زدن خود را بشنود. به طور کلی افراد کمرو اغلب در تنهایی به سر می برند و دوستان کمی دارند. این کودکان معمولا غم و اندوه را در درون خویش نگه می دارند.
به نظر می رسد که اغلب این نوع احساسات ناشی از عدم اعتماد به نفس در کودکان است و احساس اعتماد به خویشتن چیزی است که والدین نقش مهمی در ایجاد آن در کودک خویش دارند.
کم رویی در موارد بسیاری ناشی از توقعات بالای والدین از فرزندان است و یا در اغلب موارد ناشی از کمبود محبت و عاطفه در کودکان است. گاهی هم این احساس ناشی از اشتباهاتی است که والدین مرتکب می شوند.
آنچه از هر چیزی مهمتر به نظر می رسد خلاء عاطفی کودکان است. اگر کودکی دارای نواقصی هم باشد،ابراز محبت دائمی به کودک به رفع اغلب مشکلات کمک می کند. محبت و بروز عشق و دوست داشتن نسبت به کودک، همچون اکسیری در وجود کودک و روح حساس و لطیف او تاثیر می گذارد و او را نسبت به بسیاری از اتفاقات و حوادث،بیمه می کند.فراموش نکنیم که محبت ابزاری معجزه گر برای حل تمامی مشکلات است.در میزان محبت به کودکانمان صرفه جویی نکنیم.فراموش نکنیم که کودکان ما موجوداتی لطیف و بی گناهند که پاک و معصوم متولد شده اند.این ما هستیم که به وجود نازنین آنها شکل می بخشیم.پس مراقب باشیم که در حق این فرشتگان کوچک،کوتاهی نکنیم.