همه مردم با ديدن تصوير كودكي كه با ذوق و اشتها مشغول خوردن غذاست، لبخند مي‌زنند اما بسيار هستند خانواده هايي كه بچه‌هايي بدغذا دارند؛ بچه‌هايي كه لب به غذا نمي‌زنند و هر بار براي وادار كردنشان به خوردن، بايد حربه‌اي تازه به كار برد، اما اين كلك‌ها هم هميشه موفق نيست و اين در حالي است كه غذا نخوردن بچه‌ها منجر به سوءتغذيه مي‌شود يا رشد آنها را كند مي‌كند.
بدي‌اش اين است كه بعضي از والدين با همان كلك‌هايي كه مي‌شود به دليل آنها بچه‌ها را راضي به خوردن چند قاشق غذا كرد هم آشنا نيستند و اين گونه است كه بچه‌هاي بي‌اشتها و رنگ پريده‌شان هر روز بدتر از ديروز مي‌شوند و والدين را وادار مي‌كنند براي درمانشان راهي مطب پزشكان مختلف شوند.
اشتباه اين والدين آن است كه خيال مي‌كنند اگر كودكي گرسنه باشد حتما سراغ خوردن مي‌رود و وقتي سراغ خوردن نمي‌رود يعني گرسنه‌اش نيست، اما مساله هميشه به اين سادگي‌ها كه خيال مي‌كنيد نيست يعني گاهي وقت‌ها كودكي گرسنه مي‌شود، اما غذا او را به سمت خود جذب نمي‌كند و بي‌علاقگي او به غذا خوردن لزوما به معناي سير بودنش نيست.
تمركز اين گزارش بر آموزش رفتارها و روش‌هايي است كه مادران مي‌توانند با استفاده از آنها كودكان بدغذا و كم‌اشتها را به راه بياورند.
وادار كردن كودكان به خوردن
كودك براي خوردن بايد احساس گرسنگي كند. فعاليت پيش از غذا، مصرف نكردن شيريني، شربت و مايعات شيرين در بين وعده‌هاي غذايي و خواب‌آلوده نبودن به اين امر كمك مي‌كند و از غذاهاي مورد علاقه او استفاده كنيد.
در دادن غذا به كودك صبور باشيد و به او ابراز محبت كنيد مثلا با كودك با او صحبت كنيد و او را به خوردن غذا تشويق كنيد و اگر با علاقه غذا خورد از او تعريف و تمجيد كنيد.
غذاي كودك را بايد به روش‌هاي مختلف همچون دادن غذاي جديد، تغيير در تركيب غذاها، مزه، بافت، نحوه طبخ، تزئين غذاها به شكل حيوانات، گل و عروسك و استفاده از بشقاب‌هاي رنگين متنوع كرد.
در صورت امتناع كودك از غذا، مي‌توان آن را با غذاي مورد علاقه‌اش مخلوط يا آن را در فرصتي ديگر امتحان كرد. سفره غذاي كودك بايد در محيطي تميز، آرام، دوستانه، راحت، مطمئن و همراه با ديگران باشد.
ساعات برنامه غذايي كودك متغير نباشد، بايد فاصله زماني بين مصرف ميان وعده را با وعده اصلي رعايت كرد.
در زمان غذاخوردن، كودك نبايد خيلي گرسنه يا خيلي خسته باشد. همچنين بايد اجازه داد كودك خود در مورد سيرشدنش تصميم بگيرد. اگر در يك وعده مقدار كمتري غذا بخورد مسلما در وعده ديگر جبران خواهد كرد.
نبايد انتظار داشت كودك خيلي تميز و مرتب مطابق با خواسته شما غذا بخورد. ريخت و پاش غذا را مي‌توان با ملايمت و به تدريج محدود كرد.
پيشنهاد غذاهاي جديد
بهترين راه پيشنهاد دادن غذاي جديد اين است كه مادر غذا را درست كرده و مقدار كمي در كنار بشقاب كودك بگذارد و اجازه دهد كودك غذا را بچشد و اگر دوست نداشت آن را از دهانش درآورده و در كنار بشقابش بگذارد. اگر كودك دوست داشت به عنوان جايزه، يك نوع غذاي مورد علاقه او را درست كنيد. مدت زيادي طول مي‌كشد كه كودك غذاي جديد را دوست داشته باشد. اگر كودك غذايي را دوست نداشت غذا را چند روز بعد دوباره به او بدهيد.
استفاده از غذاهاي متنوع
غذاهايي كه مادر براي كودك تهيه مي‌كند بايد شامل هر 4 گروه غذايي باشد. اجازه دهيد كودك انواع مختلف غذا را امتحان كند حتي اگر مادر آن غذا را دوست ندارد. كودك احتياج به تصميم‌گيري در مورد انتخاب غذاي مورد علاقه خود دارد. همچنين مادر نبايد انتظار داشته باشد كودك غذاهاي متنوع را دوست داشته باشد.
زمان مناسب براي غذا دادن به كودك
وقتي به كودكان نوپا و پيش‌دبستاني، وعده اصلي و ميان‌وعده غذايي در زمان منظم داده شود، بهتر مي‌پذيرند؛ پس اجازه بدهيد كودك در زمان‌هاي معين غذا بخورد. لازم است وعده‌هاي اصلي با ميان وعده حدود 2 تا 3 ساعت فاصله داشته باشند. برنامه غذايي كودك را طوري تنظيم كنيد كه با برنامه غذايي خانواده يكسان باشد.
براي خوردن غذا هيچ اصراري نكنيد. غذا را روي ميز يا سر سفره در يك جاي مناسب گذاشته و پيشنهاد كنيد غذا را بخورد. در موقع غذا خوردن تلويزيون را خاموش و وسايل بازي او را جمع كنيد. اجازه بدهيد كودك از راهي كه دوست دارد غذا را بخورد. در هنگام غذا خوردن در كنار كودك نشسته و در مورد غذا و اين كه چه غذايي را براي ناهار يا شام روز بعد دوست دارد صحبت كنيد.
اگر كودكتان شير نمي‌خورد؛ ماست را جانشين شير كنيد و دوغ و ماست را در وعده‌هاي غذايي او بگنجانيد.
در بعضي از غذاها از شير استفاده كنيد. مثلا آرد و كره و شير را به سوپ اضافه كنيد يا به او شيربرنج يا فرني بدهيد. شيرخوردن به مقدار كم را تدريجا با او امتحان كنيد.
اگر كودكتان سبزي يا ميوه نمي‌خورد؛ ممكن است در اين سن يك نوع ميوه يا سبزي را نخورد. هر كدام را كه بهتر مي‌خورد بيشتر بدهيد، اما گهگاه آنهايي را كه نمي‌خورد دوباره امتحان و پيشنهاد كنيد.
سبزي‌هايي مانند كرفس و هويج را بپزيد (له نشود بلكه كمي ترد باشد) و بگذاريد كودك آن را با دست بردارد و بخورد.
كمي ماست چكيده روي سبزي‌هاي پخته بريزيد يا سبزي را با نان و پنير به او بدهيد.
اگر ميوه نمي‌خورد آن را رنده يا به تكه‌هاي كوچك تقسيم كنيد و با كمي خامه به او بدهيد.
شيريني كم شكر و كوفته قلقلي
اگر كودكتان شيريني زياد مي‌خورد؛ خريد شيريني و درست كردن غذاهاي شيرين را كاهش دهيد.
در تهيه غذاهاي شيرين، شكر كمتري استفاده كنيد.
موادي مانند بستني و شكلات را به عنوان جايزه يا هديه به كودك ندهيد.
مراقب دندان‌هاي كودك باشيد و پس از مصرف مواد شيرين دندان‌هاي او را مسواك بزنيد.
اگر كودكتان گوشت تكه‌اي نمي‌خورد؛ گوشت را به قطعات بسيار كوچك و ريز تقسيم كنيد كه به خوبي پخته و به راحتي خورده شود (مانند حليم گندم).
قطعات بسيار ريز گوشت مخلوط با حبوبات را كاملا بپزيد و نرم كنيد و همراه با يك قاشق غذاخوري روغن زيتون و يك قاشق مرباخوري آب ليموترش يا آب نارنج تازه به كودك بدهيد.
گوشت چرخ كرده را به صورت كوفته قلقلي درآوريد يا به صورت مخلوط با گوجه‌فرنگي به جاي سس روي ماكاروني بريزيد.
كتلت (گوشت، سيب‌زميني و تخم‌مرغ) را به اندازه‌هاي كوچك و زيبا تهيه كنيد يا به صورت مخلوط با آب گوجه‌فرنگي و لوبيا و برنج (لوبيا پلو) بپزيد.
اگر كودك هيچ يك از انواع گوشت را نمي‌خورد از جانشين‌هاي آن مانند تخم‌مرغ، عدس، پنير با بادام يا گردو، لوبيا چيتي پخته، شير و ماست استفاده كنيد.
برنج را با آب گوشت يا مرغي كه مي‌پزيد به صورت كته نرم با انواع سبزي‌ها يا عدس سرو كنيد.
اگر كودكتان تخم‌مرغ سفت شده نمي‌خورد؛ تخم‌مرغ سفت شده را با كمي كره يا شير نرم كنيد. زرده و سفيده تخم‌مرغ را بزنيد و داخل سوپ بريزيد و بگذاريد چند جوش بزند. تخم‌مرغ را بزنيد و با نصف استكان ماست در ته قابلمه‌اي كه براي او كته درست مي‌كنيد، بريزيد. سيب‌زميني پخته شده و تخم‌مرغ سفت شده را رنده كنيد و به آن كمي كره يا روغن زيتون بزنيد، يا به آن ماست و روغن زيتون بزنيد يا كمي شير اضافه كنيد.