از شازده كوچولو و قصه‌هاي تن‌تن گرفته تا آليس در سرزمين عجايب و برخي آثار شل سيلوراشتاين (عمو شلبي خودمان)، اينها بخشي از ادبيات وارداتي كودك و نوجوان ما در دهه‌هاي گذشته است ادبياتي كه هرچه بود حداقل وحشت و خشونت را به ميان بچه‌هاي ديروز نمي‌آورد اما آن طور كه كارشناسان مي‌گويند امروز وضعيت ادبيات وارداتي كودكان و نوجوانان چندان تعريفي ندارد.
اين روزها ادبيات وارداتي كودك و نوجوان ما با ترجمه‌هاي نه چندان حساب شده و بي‌توجهي مديران فرهنگي به جايگاهي رسيده است كه روان‌شناسان تخصصي كودك و نوجوان از يك‌سو آن را عامل ترويج خشونت و وحشت در ميان اين گروه سني مي‌دانند و نسبت به آن هشدار مي‌دهند و از سوي ديگر نويسندگان حرفه‌اي و تخصصي هم آن را تفاله‌هاي فرهنگ و تمدن غرب معرفي مي‌كنند كه براي جهان سومي‌ها ارسال مي‌شود.
تفاله‌هاي فرهنگي
اسدالله شعباني، نويسنده كودك و نوجوان كشورمان در اين رابطه به «جام‌جم» مي‌گويد: در اين كه ترجمه در حوزه ادبيات كودك و نوجوان امري لازم است هيچ ترديدي وجود ندارد، اما بايد به كيفيت و كميت آن توجه ويژه داشت.
او در ادامه مي‌گويد: در جامعه‌اي كه كودك ما پوشاك، مدل موها و حتي محصولات كشاورزي و ميوه‌اش گرفتار واردات بي‌رويه است، حوزه فرهنگ و محصولات فرهنگي هم از اين آسيب در امان نمي‌ماند و ناشر با توجه به همين وضعيت به انتشار آثار غربي روي مي‌آورد و از سوي جامعه هم مورد استقبال قرار مي‌گيرد.
شعباني با انتقاد از انفعال نظام آموزشي و مديريت ضعيف فرهنگي در كشور تاكيد مي‌كند: متاسفانه اكثر آثاري كه امروز در حوزه ترجمه ادبيات كودك و نوجوان با آن رو به رو هستيم، متعلق به ژانر وحشت است و از طرفي مديران، فضاي فعاليت نويسندگان داخلي را هم به جاي آن كه گسترش دهند با انواع سنگ اندازي‌ها محدود كرده‌اند.
اين نويسنده كودك و نوجوان كشورمان مي‌گويد: متاسفانه اكثر كتاب‌هاي ترجمه شده كودك و نوجوان كمترين نسبت را حتي با آن فرهنگ اصلي غرب دارند و در واقع تفاله‌هاي فرهنگ وتمدن غرب هستند كه به كشورهاي جهان سوم ارسال مي‌شوند.
غلبه ژانر وحشت و جادو و جنبل
شهلا انتظاريان، مترجم حوزه كودك و نوجوان هم در اين رابطه و با اشاره به اين كه ادبيات زماني سالم است كه از ژانرهاي مختلف به نسبت مساوي برخوردار باشد به جام‌جم مي‌گويد: ژانر وحشت و خشونت در آثار ترجمه شده در مقايسه با ديگر حوزه‌ها غلبه پيدا كرده است و از سويي شاهد آن هستيم كه از سوي ارشاد كتاب‌هايي كه با موضوع جادو و جنبل و وحشت نوشته مي‌شوند خيلي راحت‌تر مجوز نشر مي‌گيرند تا كتاب‌هايي كه رئال يا حتي فانتزي‌هاي متعادل‌تري هستند.
اين مترجم كشورمان البته معتقد است كه راهكار آن محدود كردن ترجمه كتاب‌هاي كودك و نوجوان نيست بلكه بايد نظارت جدي‌تري از سوي مسوولان در اين رابطه وجود داشته باشد.
ضرورت غربالگري
دكتر عبدالله شفيع‌آبادي، روان‌شناس هم با تاكيد بر اين كه كتاب‌هاي ترجمه‌اي ويژه كودك و نوجوان امروزه تبديل به كالايي براي ترويج خشونت و وحشت شده‌اند و با فرهنگ شرقي، ايراني و اسلامي ما هم چندان سازگار نيستند به جام‌جم مي‌گويد: در تربيت كودكان و نوجوانان چند عامل مهم وجود دارد، نخست رفتار والدين و نزديكان و دومين عامل رسانه‌ها مانند راديو، تلويزيون، كتاب، روزنامه‌ها و... است.
اين استاد دانشگاه علامه طباطبايي تاكيد مي‌كند: مهم‌ترين اصل در برخورد با ادبيات وارداتي غربالگري است كه متاسفانه به نظر مي‌رسد اين غربالگري در جامعه فرهنگي ما جدي نيست و به راحتي كتاب‌هايي كه حتي مقابل فرهنگ ما هستند، ترجمه و منتشر مي‌شوند.
او با بيان اين كه اين آسيب در ديگر كالاهاي فرهنگي مانند فيلم، بازي و... هم وجود دارد، مي‌گويد: متاسفانه كتاب كمتر ديده مي‌شود در حالي كه آسيب كتاب در مقايسه با ديگر كالاها بيشتر است و در طولاني مدت خودش را نشان مي‌دهد، درست زماني كه مقابله با آن كاري اگر نگوييم محال، حداقل دشوار است.