تغيير و تحولات اجتماعي و شاغل شدن هر چه بيشتر مادران، به نظر مي رسد کهکودکان اوقات بسيار زيادي از شبانه روز را در کنار مادربزرگها و پدربزرگها ميگذراننددر حقيقت اين دسته از کودکان جز کودکانخوشبختي هستند که يا اصلا به مهد کودک نمي روند و يا به نسبت کودکان ديگر اوقاتکمتري را صرف رفتن به مهد کودک مي کنند و بيشتر در آغوش مهربان مادربزرگ و پدربزرگخود هستند. مادربزرگها و پدربزرگهايي که باتجربه تر، پر حوصله تر وبه احتمال زياد دوست داشتني تر از والدين اصلي کودکان هستند. جدا ازشيطنت هاي خاصيکه نوه ها(به دور از چشم والدين خود) به خود اجازه مي دهند در برابر پدر بزرگ ومادربزرگ خود انجام دهند، نوه هاي بيش فعال داراي رفتارهاي شيطنت آميز و شلوغيهستند که مسلما هر فرد مسني را در وراي صبر و حوصله زيادشان، کلافه مي کنند.
در اين يادداشت قصد داريم به پدربزرگها و مادربزرگهاي اين دسته از نوهها(يعني نوه هاي بيش فعال) پيشنهاداتي ارايه دهيم تا راحت تر و بهتر بتوانند باآنها کنار بيايند:
از سرزنش فرزندتان به خاطر رفتارهاي نوه تان خودداري کنيد. تصور نکنيد اگر نوهشما بيش فعال است و رفتارهاي شيطنت آميزي از خود نشان مي دهد ناشي از ضعف تربيتي وياست بلکه اين مشکل جز اختلالاتي است که در برخي از کودکان بروز کرده و به مرور و بابزرگتر شدن وي کمرنگ تر و کمرنگ تر مي شود. فراموش نکنيد که گاه والدين اين دسته ازبچه ها نيز نيازمند حمايت و توجه خاص هستند چرا که کنار آمدن با چنين کودکي کاريبسيار سخت و گاه خسته کننده است.
استفاده از روشهاي جايگزيني
شايد اولين و مهمترين اقدامي که شما در برابر رفتارهاي شلوغ کارانهنوه تان بايد انجام دهيد اين است که فعاليتهاي پر سر و صدا آنها را با مواردي کهخيلي پر سر و صدا نيستند تعويض کنيد.
يک کودک بيش فعال نيازمند يک برنامه روزمره واضح ومنظم استو شما بايد فوق العاده منظم و سازمان يافته رفتار کنيد تابتوانيد حريف بي نظمي و سازمان نيافتگي او شويد. قبل از اينکه فعاليتي را شروع کنيدتوقعات و انتظارات خود را براي وي شرح دهيد. مطمئن شويد که نوه شما متوجه شده که چهچيزي مورد پذيرش شماست ضمن اينکه هر جا ضرورت داشت قوانين تان را مجددا براي ويشرح دهيد. برخي از کودکان بيش فعال دچار نارسايي در توجه هم هستند لذا شايد لازمباشد يک قانون را چند بار و به انحا مختلف براي وي شرح دهيد.
شايد اولين و مهمترين اقدامي که شما در برابر رفتارهاي شلوغ کارانهنوه تان بايد انجام دهيد اين است که فعاليتهاي پر سر و صدا آنها را با مواردي کهخيلي پر سر و صدا نيستند تعويض کنيد
در ضمن نوشتن اين قوانين و توقعات براي کودکان بيش فعال که سواد خواندن و نوشتنداشته و بزرگتر هستند روش مناسبي است در اين صورت هر جا نقض قانون را مشاهدهکرديد،قوانين مزبور را مجددا بخوانيد و براي وي تکرار نماييد.
وقتي باز هم با سرپيچي و قانون شکني وي مواجه شديدخيلي جدي چشم در چشمان او دوخته و مقررات را دوباره تکرار کنيدبراي اين امر لازم است که يا شما بنشينيد و به چشمان او خيره شويدو يا اينکه او را بالا گرفته و مقررات را مجددا و خيلي جدي تکرار کنيد.
جايزه ها و تشويق ها
بهترين جايزه و پاداش براي نوه تان مي تواند شناخت فوري رفتاري مثبتباشد که در لحظه مشاهده مي کنيد و آن را به صورت کلامي به وي گوشزد کرده و او رامورد تشويق قرار دهيد. ضمن اينکه دقت کنيد و ببينيد چه چيزي براي نوه تان با اهميتو خوشايند است سپس سعي کنيد جايزه تان را در همان راستا قرار دهيد.
تنها خريدن هديه براي کودکان جايزه و پاداش تلقينمي شود بلکه سعي کنيد هدايايي که آنها را شوکه مي کند انتخاب کرده و به آنها بدهيد. گاهي اوقات بهترين هديه با هم بودن و گذراندن زمان با يکديگراست. براي مثال شايد يک کودک بيش فعال اگر يک بازي بسيار شاد و پرانرژي با شماداشته باشد خيلي بيشتر از زماني که براي وي يک هديه مي خريد شاد شده و احساس کسبپاداش کند.
به همراه بردن نوه بيش فعال به مراسم مذهبي مانند شرکت در نماز جماعت، عزاداريها و .. خود يک محرک آرام کننده براي اين کودکان است چرا که شرايط جوي اين محيطهااين دسته از کودکان را وادار به کنترل بيشتر بر رفتارها هيجانات مي کند.
بهترين وسيله براي کنترل هر چه بيشتر رفتارهاي نوه تان اين است که از قبل برنامهريزي، نقشه روشني براي فعاليتهاي نوه تان داشته باشيد. براي رسيدن به اين مرحلهلازم است آنچه که براي وي خوشايند و دوست داشتني است را شناسايي کنيد و از اوبپرسيد که چه کاري را دوست دارد انجام دهد ضمن اينکه قبل از شروع هر فعاليتي به طوردقيق تناسب آن را با سن و سال و ميزان علاقمندي اش به فعاليتهاي پر انرژي و .. نوهتان بررسي نماييد براي مثال اين فعاليت براي يک کودک بيش فعال مي تواند شامل دوچرخهسواري باشد و براي يک کودک بيش فعال ديگر دويدن و تپ بازي باشد.
براي اين بخش يعني برنامه ريزي هيچ جايگزيني نمي توانيد قرار دهيد چرا که در هرحال شما ناچاريد با يک نوه بيش فعال و بسيار پرانرژي کنار بياييد به طوري که حداقلتنش و درگيري را با وي داشته باشيد لذا داشتن برنامه ريزي و برنامه اي از پيش تعيينشده مي تواند بسيار به شما کمک کند.