از نظر باليني مشكلات خوابيدن در كودكان و بزرگسالان يكسان است ولي بايد توجه داشت كه در كودكان تفاوت‌هاي چشمگيري در اين زمينه وجود دارد و تشخيص يك الگوي خواب طبيعي و اختلالات خواب در كودكان، بسيار پيچيده و نيازمند گرفتن يك شرح‌حال دقيق و معاينه باليني از كودك و والدين اوست....
شكايت شايع معمولا در رابطه با مشكلات فرستادن كودك به تخت خود در زمان خواب كودك است. كلنجار رفتن، براي خواب، بيدار شدن زودهنگام و صبحگاهي، عدم موافقت كودك براي خوابيدن بدون والدين، كابوس‌هاي شبانه، درخواست خوردن غذاهاي مختلف در طول شب و شب ادراري از جمله اين شكايت‌هاست اما بيدار شدن‌هاي متوالي در طول شب به خصوص در شيرخواراني كه در تختخواب والدين مي‌خوابند و مرتب شير مادر را مي‌خورنداز همه شايع تر است. نگراني والدين از اينکه آيا اين کوچولوها به قدر لازم مي‌خوابند يا نه هم دليل ديگري براي مراجعه به متخصصان است. اکثر موارد نگراني بي‌مورد است و چنين رخدادهايي طبيعي به‌شمار مي‌آيد ولي به دليل اينكه لازمه اين امور، بيدار شدن والدين و تغيير خواب آنهاست بالطبع شكايات والدين افزايش پيدا مي‌كند. يك پزشك متخصص كودكان و پزشك متخصص خواب بايد رفتارهاي طبيعي و الگوي خواب و بيداري كودك را به‌طور كامل بداند و براي والدين كودك شرح دهد و در نهايت با يك برنامه كامل هماهنگي خواب طرفين را در اين برنامه بگنجاند. طبيعي است چنين كاري ساده نيست و مستلزم آگاهي و شناخت كامل علم خواب است. بايد از والدين كودك خواسته شود يك ورقه گزارش روزانه براي ساعت‌هاي خواب و بيداري كودك پر كنند تا اطلاعاتي به دست آيد كه در اين راه کمک‌کننده باشد. محققان مقدار خواب مناسب در سنين مختلف را از تولد تا شروع نوجواني به شرح زير اعلام مي‌كنند.
نوزادان؛ يک تا 4 هفتگي
نوزادان معمولا 15 تا 18 ساعت در روز مي‌خوابند اما نوزادان نارس و كم‌وزن در يك دوره كوتاه بيشتر مي‌خوابند. نوزادان و شيرخواراني كه قولنج يا دردهاي شكمي دارند الگوي خوابشان با چرخه شب و روز هماهنگ نيست. در حقيقت آنها از الگوي خاصي پيروي نمي‌كنند.
يک تا 4 ماهگي
در سن 6 هفتگي شيرخوار شروع به هماهنگ كردن ساعت بيولوژيك خود مي‌كند و الگوي منظم خواب را در او خواهيم ديد. در اين زمان شيرخوار چندبار در شبانه‌روز و هر‌بار بين 4 تا 6 ساعت مي‌خوابد و كم‌كم سردرگمي بين روز و شب پايان مي‌پذيرد.
4 تا 12 ماهگي
در حالي كه ميزان خواب بهينه در اين سنين 15 ساعت در شبانه‌روز است، بيشتر شيرخواران تا 11 ماهگي روزانه فقط حدود 12 ساعت مي‌خوابند. يك الگوي خواب مناسب براي كودك در اين زمان بايد از هدف‌هاي اصلي والدين باشد. هر چقدر شيرخوار بزرگ‌تر مي‌شود، اجتماعي‌تر و الگوي خوابش نيز به بزرگسالان شبيه‌تر مي‌شود. شيرخواران معمولا در طول روز 3 بار چرت مي‌زنند. اين چرت در 6 ماهگي به 2 بار كاهش پيدا مي‌كند. در اين سن كودك مي‌تواند تمام شب را بخوابد. چرت صبحگاهي معمولا ساعت 9 صبح و 1 ساعت طول مي‌كشد و چرت بعدازظهر ساعت 2 تا 12 است و 1 تا 2 ساعت طول مي‌كشد و آخرين چرت بين 3 تا 5 عصر است.
يک تا 3 سالگي
در سن يک سالگي كودك ديگر صبح‌ها چرت نمي‌زند. فقط يكبار در روز مي‌خوابد و معمولا به 10 ساعت خواب نياز دارد. بيشتر كودكان زير 3 سال هنوز به خواب نيمروزي يک تا 3 ساعت نياز دارند و معمولا ساعت 8 تا 9 شب مي‌خوابند و بين 6 تا 8 صبح بيدار مي‌شوند.
3 تا 6 سالگي
كودكان در اين سن ساعت 8 تا 9 شب مي‌خوابند و 6 تا 8 صبح بيدار مي‌شوند. در 5 سالگي كمتر به خواب نيمروزي احتياج دارند و معمولا در 3 سالگي نبايد دچار بي‌نظمي در خواب باشند.
7 تا 12 سالگي
در اين سن با افزايش روابط اجتماعي، مدرسه و فعاليت‌هاي خانوادگي ساعت خواب شبانه ديرتر مي‌شود. معمولا ساعت 9 شب مي‌خوابند. ميانگين خواب آنها 9 ساعت است.
توصيه‌هايي براي خواب راحت
1) نور اتاق براي شب تنظيم شود. لامپ‌هاي پرنور خاموش شود. چراغ خواب پرنور و پنجره روشن باعث كاهش ملاتونين مي‌شود. ملاتونين در روز و طلوع آفتاب كاهش مي‌يابد و باعث بي‌خوابي مي‌شود.
2) درجه حرارت اتاق بايد در فصول مختلف متعادل باشد. نبايد بيش از حد اتاق کودک را گرم کنيد. کافي است به شيرخوار فقط يک لباس بيش از آنچه خود پوشيده‌ايد بپوشانيد.
3) بالش نرم زير سر گذاشته شود و چنانچه كودكي آلرژي يا حساسيت داشته باشد از وسايلي كه ايجاد حساسيت مي‌كند بپرهيزيد و از بالش پر و لحاف پشم يا پتوهاي الياف شيميايي استفاده نکنيد.
4) استحمام و نظافت كودكان بهتر است قبل از خواب انجام شود. دوش آب گرم، بدن را متعادل مي‌كند و فرمان خواب صادر مي‌شود.
5) براي كودكان مي‌توان از قصه‌هاي شيرين هنگام خواب استفاده كرد و براي شيرخواران ترانه يا لالايي خواند تا در آرامش بخوابند.