تنبیه بدنی در تربیت کودک چه تأثیری دارد؟

مرجان کربلایی روانشناس و درمانگر کودک و نوجوان درباره آثار منفی کتک زدن کودکان، اظهار کرد: بسیاری از والدین تصور می‌کنند که انضباط و تنبیه یکی هستند و انضباط عملاً یعنی تنبیه.
این روانشناس بیان کرد: تنبیه نوعی انضباط است، هرچند منفی‌ترین نوع آن؛  برخی از والدین خصوصاً آن‌هایی که در کودکی چندان محبت ندیده‌اند معمولاً اهمیت محبت به کودک، تشویق و ترغیب او را نادیده می‌گیرند. آن‌ها فکر می‌کنند وظیفه پدر و مادر تنبیه کودک است و به جای استفاده از سایر اشکال مثبت‌تر انضباط، تنها تنبیه را مورد استفاده قرار می‌دهند.
وی افزود: برای اینکه انضباط موثر واقع شود، والدین باید مخزن عشق عاطفی کودک را پر نگه دارند، در واقع انضباط بدون عشق به معنی راه‌اندازی اتومبیل بدون روغن است؛ شاید تا مدتی کار کند، اما در پایان فاجعه به بار می‎آورد.
کربلایی با اشاره به اینکه امروزه پدران، مادران و آموزگاران نمی‌توانند کودک را مجبور کنند طرز رفتار خاصی را در پیش بگیرد، ادامه داد: در حقیقت ما باید شیوه تازه‌ای را به کار بگیریم که بر کودکان تأثیر بگذارد و حس همکاری را در آنان بر انگیزد. تنبیه‌هایی مانند کتک زدن، تحقیر کردن، محروم کردن و تخریب شخصیت کودکان دیگر منسوخ شده‌اند و برای برقراری نظم در آنان وسیله موثری نیستند.
این روانشناس اضافه کرد: در واقع تنبیه به تنهایی نمی‌تواند نتیجه دلخواهی را ایجاد کند، زیرا به طور کلی روشی منفی است. این روش به کودک می‌آموزد که چه کاری را نباید انجام دهد، اما نمی‌آموزد که چگونه باید رفتار کند. وقتی تنبیه را بدون تقویت رفتار شایسته به کار می‌بریم، کودک نمی‌داند رفتار ناپسندش را باید با چه رفتاری جایگزین کند.
وی با تأکید بر اینکه هرگز هنگام عصبانیت از تنبیه بدنی استفاده نکنید، افزود: تنبیه بدنی علاوه بر اینکه به کودک می‌آموزد که خشونت تنها راه حل مشکلات است، برای کودک استرس و نگرانی ایجاد می‌کند، مخصوصا برای آن دسته از افرادی که سه بار در هفته یا بیشتر تنبیه می‌شوند فشار روانی ناشی از استرس می‌تواند باعث نگرانی و وحشت زدگی همیشگی آن‌ها یا حتی دل آشوبه شود که این نشانه باعث کاهش و افت آی کیو یا هوشبهر کودک خواهد شد.
کربلایی با بیان اینکه به هیچ عنوان از تنبیه کودک یا نوجوان به عنوان راه اصلی منضبط کردن آن‌ها استفاده نکنید، ادامه داد: با تنبیه کودکتان، به خشم زیاد و بی‌مورد او دامن می‌زنید و باعث می‌شوید که کودک بیش از حد خشم خود را سرکوب کند و شاید رفتار‌ها و نگرش‌های انفعالی- تهاجمی در او پدیدار شود که سعی کند به طور غیرمستقیم به شما ضربه بزند.‌
این روانشناس درباره روش‌های تنبیهی کودکان به جای تنبیه بدنی، بیان کرد: محروم کردن موقتی و گرفتن برخی امتیازات یکی از روش‌های تنبیهی کودکان است، اما برای انجام این روش باید محل اخراج کردن را به دقت انتخاب، دلایل محرومیت را برای کودک بیان، مدت زمان محرومیت را بر حسب سن کودک تعیین کنید، همچنین در صورت مقاومت کودک بر شمار دقایق بیفزایید و کمی عصبانیت به خرج دهید. از یک تایمر استفاده کنید و نگذارید دوره‌ محروم شدن، راهی برای دور ماندن از مسئولیت‌ها باشد.