کودک شما در صورتي دچار يبوست است که يكي يا چند نشانه از نشانه‌هاي زير را داشته باشد:
• اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته
• مدفوع سفت، خشک و به طور غيرمعمول حجيم
• مشكل در دفع مدفوع
براي برخي از کودکان دفع مدفوع هر چند روز يک بار طبيعي است. اينکه کودک يبوست دارد يا نه به تعداد دفعات دفع مدفوع و آسان يا سخت بودن اين كار برايش بستگي دارد. اگر مدفوع نرم است و به راحتي دفع ميشود، دفعات کم اجابت مزاج نگران‌كننده نيست. اگر مدفوع سفت و دفع آن مشکل است، ممکن است کودک دچار يبوست باشد. اگر فرزند شما بيش از دو هفته دچار يبوست باشد، به آن «يبوست مزمن» مي‌گويند. يبوست ممکن است
به دليل كم نوشيدن آب، شير و ساير مايعات اتفاق بيفتد يا اينکه رژيم غذايي کودک سالم و حاوي مقدار کافي فيبرهاي غذايي نيست. فيبرهاي غذايي در غلات سبوس‌دار، غلات آماده صبحانه سبوس‌دار، ميوه‌ها و سبزي‌ها وجود دارد. اگر رژيم غذايي کودک شما پرچرب و شيرين (شيريني، دسر و شکلات) است، فيبر کافي دريافت نمي‌کند و احتمالا به يبوست دچار ميشود. گاهي يبوست وقتي نوزاد را از شير مي‌گيريد و شير گاو کامل به او مي‌دهيد يا هنگامي كه به جاي غذاهاي مخصوص بچه، شروع به خوردن غذاهاي سر سفره مي‌كند، اتفاق مي‌افتد. يبوست ممکن است پس از بيمار شدن کودک يا مصرف برخي از داروها بروز کند. يبوست‌هاي کوتاه‌مدت نبايد باعث نگراني شما شود. اصولا يبوست در کودکان شايع است و معمولا به خودي خود رفع ميشود. در کودکان کم‌سن، يبوست مزمن ممکن است ناشي از ناديده گرفتن ميل براي اجابت مزاج باشد. کودکتان ممکن است نخواهد بازي‌اش را به اين دليل متوقف کند يا سركلاس از اجازه گرفتن براي رفتن به توالت يا استفاده از توالت عمومي خجالت بکشد. هنگامي كه کودک از دفع مدفوع خودداري مي‌کند، مدفوع در بخش تحتاني روده بزرگ جمع و حجيم‌تر و سفت‌تر ميشود. دفع چنين مدفوعي دردناک است و باعث ميشود کودک بيشتر از اجابت مزاج پرهيز کند.
کارهايي که ميتوانيد براي درمان يبوست کودکتان انجام دهيد:
• تغيير رژيم غذايي: مصرف مايعات را افزايش دهيد. اگر کودک غلات صبحانه آماده مي‌خورد، ميتوانيد مقداري آب آلو به آن اضافه کنيد. اگر بزرگ‌تر است، مطمئن شويد که به مقدار کافي آب مي‌نوشد. ميتوانيد به او آب آلو، غلات آماده سبوس‌دار، ميوه و سبزي بدهيد تا ميزان فيبرها در رژيم غذايي افزوده و اجابت مزاج به راحتي انجام شود. به او شيريني و آب‌نبات ندهيد.
• آموزش اجابت مزاج: به کودک ياد بدهيد هنگامي که نياز به دفع دارد،
به توالت برود. براي اينکه اجابت مزاج حالت منظمي پيدا کند، از او بخواهيد در يک زمان مشخص در روز، ترجيحا بعد از خوردن غذا، به دستشويي برود. در اين حالت با پخش موسيقي يا خواندن قصه به او آرامش بدهيد.
• مصرف داروها: داروهاي ملين زيادي براي درمان يبوست در کودکان وجود دارد. انتخاب اين ملين‌ها به سن کودک و شدت يبوست بستگي دارد. در مورد انتخاب دارو و ميزان مصرف آن با پزشک خانوادگي‌تان مشورت کنيد.
• در نظر گرفتن پاداش: در صورت رعايت آموزش‌هاي توالت به کودک پاداش دهيد. براي مثال اگر در موقع تعيين شده به توالت رفت و مدفوعش را دفع کرد، چيزي كه دوست دارد در اختيارش بگذاريد يا اجازه دهيد کاري که دوست دارد، انجام دهد. از غذا به عنوان پاداش استفاده نکنيد.
در کودکان کم‌سن مي‌توان با عکس‌برگردان يا ستاره روي يک نمودار استفاده کرد و براي کودکان بزرگ‌تر اضافه کردن امتياز براي يک پاداش بزرگ‌تر مانند بردن به مسافرت يا سينما يا پارک مناسب است. اگر با اين اقدام‌ها، يبوست کودک بهبود نيافت يا فکر مي‌کنيد کودکتان دچار يبوست مزمن شده است به پزشك خانوادگي‌تان مراجعه کنيد. يبوست گاهي ممکن است نشانه بيماري وخيم‌تري باشد.