شیوع ویروس کرونا در ایران و اضطراب
و نگرانی مردم برای مبتلا شدن به این بیماری واگیردار بهانه‌ای شد تا در این گزارش
به معرفی آثار منتشرشده برای کودکان و نوجوانان در زمینه آموزش بهداشت فردی،
پیشگیری از بیماری و راه درمان آن بپردازیم.
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از
ایبنا، شیوع ویروس کرونا در ایران و شنیدن اخبارهای گوناگون و گاه ضدونقیض سبب شده
اضطراب و نگرانی در بین مردم افزایش یابد و اغلب پدر و مادرها نگرانند که مبادا
خود یا فرزندانشان به این بیماری مبتلا شوند چرا که مهمترین عامل در زمینه ابتلا
به این بیماری عدم رعایت بهداشت فردی است. معمولا بعضی رفتارهای کودکان برای بزرگترها
قابل درک نیست اما از نظر کودک کاملا دلیل قابل توجیه هستند. به عنوان مثال عادت
دست شستن یا مسواک زدن برای کودک عجیب و پیچیده می‌آید اما برای بزرگترها کاملا
عادی است. از سویی اغلب بچه‌ها حوصله شنیدن نصیحت‌های پی‌درپی بزرگترها را ندارند
و از توصیه‌های آن‌ها سرپیچی می‌کنند چرا که درک درستی از ویروس‌ها، میکروب‌ها و
بیماری‌هایی که تهدیدشان میکند، ندارد.
کودکان و میکروب‌ها جداناشدنی
هستند. درواقع عطسه، سرفه، آبریزش بینی و کثیفی دست‌ها واقعیت‌هایی در زندگی
روزانه کودکان هستند. براین اساس هیچ‌وقت برای آموزش کودکان درباره میکروب‌ها و
راه‌های تمیز و سلامت ماندن زود نیست و لازم است کودکان در مهدکودک، مدرسه، خانه و
هر کجای دیگر، بیاموزند میکروب‌ها را پراکنده نکنند. در این راستا تشویق بچه‌ها به
مطالعه کتاب‌های منتشر شده در زمینه آموزش رعایت بهداشت فردی می‌تواند سودمند و
موثر باشد.
کتاب «دست‌هایت را بشوی» از مجموعه
«قصه‌های بامزه» اثر تونی راس که با ترجمه فراز پندار از سوی انتشارات فنی ایران
منتشر شده یکی از کتاب‌هایی است که می‌تواند در زمینه آموزش بهداشت فردی به بچه‌ها
موثر باشد. این کتاب از مجموعه کتاب‌های سفید است که با زبان و تصویرهای طنزآمیز
تونی راس، نویسنده و تصویرگر محبوب کودکان، در قالب داستانی کوتاه، با زبان
کودکانه و با توجه به روحیه کودکان، آن‌ها را با اهمیت رعایت بهداشت، میکروب‌ها و
زیان آن‌ها برای سلامتی آشنا میکند.
در این داستان، شاهزاده کوچولو عاشق
این است که مثل خیلی از بچه‌های دیگر خودش را کثیف کند. ملکه، آشپز، پادشاه، خانم
خدمتکار و ... بارها به او می‌گویند که دست‌هایش را بشوید، اما او هر بار به
بهانه‌ای از شستن دست‌هایش شانه خالی میکند. تا اینکه روزی خدمتکار به او چیزی می‌گوید
که به فکر فرو می‌رود و متحول می‌شود.
- «چرا باید دست‌هایم را بشویم، وقتی کثیف نیستند؟»
«چرا باید دست‌هایم را بشویم، وقتی کثیف
نیستند؟» نوشته وانیا اولتن و تصویرگری مانوئلا اولتن کتاب دیگری در این زمینه است
که با ترجمه کیقباد یزدانی از سوی انتشارات نیستان برای گروه سنی ۷ تا ۹ سال منتشر شده است.
کتاب «چرا دست هایم را بشویم، وقتی
کثیف نیستند؟» با زبانی ساده و کودکانه به بچه‌ها توضیح می‌دهد که میکروب چیست و
لزوم شستن دست‌ها را به آن‌ها آموزش می‌دهد. از جمله نکات مثبت این کتاب می‌توان
به تصویرگری شاد در کنار متن راحت آن اشاره کرد.
داستان با صحبت‌های دختری شروع می‌شود
که تمایلی به شستن دست‌هایش ندارد و لزومی برای این کار نمی‌بیند. مادرش در طول
داستان درباره میکروب‌ها توضیح می‌دهد که موجودات کوچکی هستند و برای ما قابل رویت
نیستند و سبب بیماری می‌شوند و او را متوجه عواقب نشستن دست‌ها و آلوده بودن آن‌ها
میکند. اما دختر بازیگوش به هشدارهای مادرش درباره بهداشت به ویژه مساله مهم
شستن دست‌ها توجه نمی‌کند و هر کدام از هشدارها را با دلیل‌های ویژه کودکانه
و با ذهنیتی که کودک از بهداشت دارد، رد میکند.
- «میکروب‌ها برای پخش کردن نیستند!»
«میکروب‌ها برای پخش کردن نیستند!» اثر الیزابت
وردیک و تصویرگری ماریه کا هین لین از مجموعه کتاب‌های «بهترین رفتار» است که با
ترجمه افسانه طباطبایی از سوی انتشارات چکه منتشر شده. این کتاب علاوه بر کودکان و
نوجوانان می‌تواند منبع مناسبی برای مطالعه آموزگاران و مربیان باشد.
کتاب «میکروب‌ها برای پخش کردن
نیستند!» به کودکان می‌آموزد میکروب‌ها چه هستند، چه می‌کنند، چرا پخش نکردن آن‌ها
مهم است و چه راه‌هایی برای کنترل و پخش نشدن آن‌ها وجود دارد.
کتاب «میکروب‌ها برای پخش کردن
نیستند!» کتابی آموزشی و غیر داستانی است. کتاب زبانی ساده دارد و تصاویر آن گرم،
دعوت کننده و رنگارنگ هستند. تصاویر موقعیت‌هایی واقعی در زندگی روزمره را نشان می‌دهند
و به همین دلیل کودکان به خوبی با آن ارتباط برقرار می‌کنند.
در انتهای کتاب نیز صفحه‌هایی به
توضیحات بیشتر درباره میکروب‌ها اختصاص داده شده است که خانواده‌ها یا مربیان می‌توانند
به همراه کودکان آن‌ها را بخوانند.
این مجموعه و جلدهای مختلف آن برنده
جوایز متعددی مانند جایزه «آی‌پرنتینگ مدیا» در آمریکا بوده است.
- «راهنمای بهداشت و تغذیه دایناسورها»
«راهنمای بهداشت و تغذیه دایناسورها» اثر لوری
کرزنی کتاب دیگری است که با ترجمه هایده کروبی از سوی انتشارات فنی ایران برای
مراقبت از خود منتشر شده است. مراقبت از خود یعنی مواظب سلامتی خودت باشی، خوب غذا
بخوری، لباس مناسب بپوشی، خودت را تمیز نگه داری، ورزش کنی و فکرت را پرورش بدهی.
کودکان با مطالعه این کتاب می‌آموزند که نکات بهداشتی را رعایت کنند و مراقب
سلامتی خود باشند.
کتاب «دریاچه خواب‌های آبی» نوشته محمد
هدایی و تصویرگری نجمه فامیل دشتی، جلد یازدهم و آخرین جلد از مجموعه «بخوانیم و
بدانیم» است که از سوی انتشارات نیستان منتشر شده و به آموزش مهارت‌های زندگی به
پیش دبستانی‌ها می‌پردازد.
در این کتاب، داستان دختربچه شلخته‌ای
بیان می‌شود که علاقه‌ای به شستن دست‌ها، گرفتن ناخن‌ها، حمام کردن و رعایت بهداشت
فردی ندارد و به نصیحت‌های بزرگترها هم گوش نمی‌دهد تا اینکه بالاخره خواب ترسناکی
می‌بیند و بعد از آن رفتارش تغییر میکند.
- «دایناسور ریزه‌میزه باز دوباره مریضه»
«دایناسور ریزه‌میزه باز دوباره مریضه» عنوان
کتاب دیگری در این زمینه است که با ترجمه سروش خاوری از سوی انتشارت فنی ایران در
قالب مجموعه کتاب‌های سفید منتشر شده و به بچه‌ها آموزش می‌دهد در هنگام بیماری
باید چه کارهایی انجام دهند.
جین یولن، در این کتاب داستان بچه
دایناسوری را بیان میکند که سرما خورده اما خودش را لوس میکند. او از دکتر می‌ترسد
و داروهایش را نمی‌خورد تا اینکه ماجرایی برایش پیش می‌آید.
- «دایناسور ریزه‌میزه مرتب و تمیزه»
«دایناسور ریزه‌میزه مرتب و تمیزه» با همکاری
مشترک سروش خاوری و آرام وحیدی در 24 صحفه سروده شده است. این کتاب در قطع خشتی در
انتشارات فنی ایران به چاپ رسیده است.
در این کتاب داستان دایناسوری بیان
می‌شود که اتاقش بهم ریخته و کثیف است و همین مساله برایش دردسرساز می‌شود. بچه‌ها
با مطالعه این کتاب یاد می‌گیرند که اتاق خود را مرتب کنند و اسباب‌بازی‌هایشان را
از سر راه بردارند.
«وقتی سارا مریض می‌شود» عنوان کتابی است از ورا
روزنبری با ترجمه هستی سعادت که از سوی انتشارات فنی ایران برای گروه سنی الف و ب
منتشر شده و به موضوعات اجتماعی مربوط به کودکان و بیماری‌های واگیردار می‌پردازد.
در این کتاب 32 صفحه‌ای داستان
دختربچه‌ای به نام سارا بیان می‌شود که مریض شده و بدنش پر از دانه‌های ریز است و
حالش آن‌قدر بد است که نمی‌تواند بازی یا حتی نقاشی کند و حوصله‌اش هم سر رفته.
او باید در تختخوابش بماند درحالیکه مادرش و تارا دمشغول درست کردن شیرینی هستند.
«شیرها از آمپول نمی‌ترسند» عنوان کتابی از
هوارد جی.بنت است که با ترجمه فاطمه جعفرآبادی از سوی انتشارات فنی ایران برای
کودکان گروه سنی «ج» منتشر شده و در 32 صفحه به موضوع سلامتی و بهداشت کودکان و
ترس از دکتر و آمپول می‌پردازد.
داستان «شیرها از آمپول نمی‌ترسند»
درباره بچه‌ای به نام مولی است که از آمپول زدن می‌ترسد. مولی و مادرش برای معاینه
دوره‌ای به مطب دکتر رفته‌اند. مولی نگران است، می‌ترسد دکتر به او آمپول بزند.
دکتر هنگام معاینه مولی مرحله به مرحله از رشد و سلامتی او تعریف میکند و به او
می‌گوید بازوهایش قوی است مانند یک میمون، قلب و شش‌هایش قوی است مثل یک فیل، چشم‌های
تیزبینی دارد همچون یک عقاب و... در آخر دکتر به مولی می‌گوید که او یک بچه پنج‌ساله
سالم و سرحال است اما برای اینکه همین‌طور سالم و قوی رشد کند، نیاز به یک آمپول
دارد. مولی که در آغاز از آمپول می‌ترسید، حالا مثل یک شیر قوی رفتار میکند.
در این کتاب یادداشتی برای پدر و
مادرها وجود دارد که با مطالعه آن می‌توانند به کودک کمک کنند تا در زمان مراجعه
به پزشک و معاینه، اضطراب کمتری داشته باشد.
«دورا به دکتر می‌رود» داستانی تخیلی از فوب
باین اشتاین است که با ترجمه هایده کروبی در 24 صفحه از سوی انتشارات فنی ایران
برای گروه سنی «الف وب» منتشر شده است.
در این داستان قرار است دورا برای
معاینه پیش دکتر برود. اول از روی نقشه راه را پیدا میکند. بعد با مامانش سوار اتوبوس
می‌شود تا به مطب دکتر می‌رسد و آنجا منتظر می‌ماند تا دکتر او را معاینه کند.
بالاخره نوبتش می‌شود و ادامه داستان.
«بیمارستان که ترس ندارد» کتابی شامل قصه و شعر
برای کودکان است که به قلم مرسر مایر با ترجمه هایده کروبی از سوی انتشارات فنی
ایران منتشر شده است.
در این کتاب داستان بچه‌ای بیان می‌شود
که در زمان بازی فوتبال زمین می‌خورد و پایش آسیب می‌بیند. او را به
بیمارستان می‌برند و دکتر پایش را معاینه میکند و به او می‌گوید که پایش شکسته
است و باید از آن عکس بگیرد و بعد آن را گچ بگیرند.
- «چنگالی که بوی بد می‌داد»
«چنگالی که بوی بد می‌داد» عنوان کتابی است از
جولیا کوک که با ترجمه هایده عبدالحسین‌زاده از سوی انتشارات فنی ایران برای گروه
سنی «ب» منتشر شده و در قالب داستانی ساده به مهارت‌های زندگی می‌پردازد.
در این کتاب 36 صفحه‌ای داستان
چنگالی بیان می‌شود که عاشق کارش است. کار او خیلی مهم است چون به آدم‌ها در غذا
خوردن کمک میکند. اما از حمام رفتن متنفر است. به همین دلیل علی‌رغم اینکه قبلاً
سرش خیلی شلوغ بوده، این روزها بیکار است چون همه می‌گویند بو می‌دهد.
کودکان با مطالعه این کتاب به
اهمیت رعایت بهداشت فردی پی می‌برند.
- باب اسفنجی به دکتر می‌رود
«باب اسفنجی به دکتر می‌رود» اثر استیون بنکز
کتاب دیگری است که با ترجمه هایده کروبی در راستای آموزش مهارت‌های زندگی به
کودکان از سوی انتشارات فنی ایران منتشر شده است.
باب اسفنجی در این داستان مریض شده
و وقتی سر کار می‌رود، آقای خرچنگ، او را به خانه فمی‌فرستد تا استراحت کند. باب
اسفنجی به دوستش سندی تلفن می‌زند تا او را به دکتر ببرد، ولی پاتریک می‌آید و می‌گوید
که مطب دکتر جای وحشتناکی است و خودش سعی میکند باب اسفنجی را معالجه کند اما
ماجراهایی پیش می‌آید.